انواع بیماری لثه (بیماری پریودنتال) و ژنژیویت چیست؟
بیماری لثه یا پریودنتال، پریودنتیت نامیده می‌شود و .با رشد باکتری در دهان شروع می‌گردد. این مشکل اگر به‌درستی درمان نشود، با از دست دادن دندان به دلیل تخریب بافتی که دندان‌های شما را احاطه کرده است، پایان می‌یابد.
تفاوت بین ژنژیویت و پریودنتیت چیست؟
ژنژیویت (التهاب لثه) معمولا قبل از پریودنتیت (بیماری لثه) اتفاق می‌افتد؛ اما همه ژنژیویت‌ها منجر به پریودنتیت نمی‌شوند. اکثر مردم در مقطعی از زندگی خود به ژنژیویت مبتلا می‌شوند.نادیده گرفتن علائم خفیف آن می‌تواند مشکلات بزرگ‌تری برای دهان به وجود آورد. خبر خوب این است که می‌توانید با مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و تمیز کردن و معاینات منظم دندان از آن پیشگیری کنید.
در مراحل اولیه التهاب، باکتری‌های موجود در پلاک ایجاد می‌شوند.لثه‌ها ملتهب می‌شوند و در حین مسواک زدن خونریزی می‌کنند. اگرچه ممکن است لثه‌ها تحریک شوند؛ اما دندان‌ها همچنان محکم در حفره‌های خود قرار دارند. هیچ آسیب غیرقابل برگشت استخوانی یا بافتی دیگری در این مرحله رخ نمی‌دهد.
وقتی مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و شستشو با دهانشویه را فراموش می‌کنید، یک لایه چسبنده از باکتری‌ها و مواد غذایی به نام پلاک در اطراف دندان‌های شما ایجاد می‌شود. پلاک اسیدهایی را آزاد می‌کند که به پوسته خارجی دندان، که مینای دندان نامیده می‌شود، حمله می‌کند و باعث پوسیدگی می‌شود. پس از 72 ساعت، پلاک‌ها به جرم تبدیل می‌شوند که در امتداد خط لثه ایجاد می‌شود و تمیز کردن کامل دندان‌ها و لثه‌ها را سخت می‌کند. با گذشت زمان، این تجمع لثه‌ها را تحریک و ملتهب می‌کند و باعث التهاب لثه می‌شود.
در فرد مبتلا به پریودنتیت، لایه داخلی لثه و استخوان از دندان جدا می‌شود و پاکت‌هایی ایجاد می‌کند. این فضاهای کوچک بین دندان‌ها و لثه‌ها، زباله‌ها را جمع‌آوری کرده و می‌توانند عفونی شوند. با گسترش پلاک و رشد زیر خط لثه، سیستم ایمنی بدن با باکتری‌ها مبارزه می‌کند.
سموم تولیدشده توسط باکتری‌های موجود در پلاک و همچنین آنزیم‌های «خوب» بدن که در مبارزه با عفونت‌ها نقش دارند شروع به تجزیه استخوان و بافت همبند نگهدارنده دندان‌ها می‌کنند.با پیشرفت بیماری، پاکت‌ها عمیق می‌شوند و بافت لثه و استخوان بیشتری از بین می‌روند.دندان‌ها دیگر در جای خود ثابت نمی‌شوند، لق می‌شوند. بیماری لثه علت اصلی از دست دادن دندان در بزرگسالان است.
هر آنچه باید در مورد بیماری های دندان و دهان بدانید
چه چیزی باعث بیماری لثه می‌شود؟
پلاک عامل اصلی بیماری پریودنتال است. با این حال، عوامل دیگری می‌توانند در ایجاد بیماری پریودنتال نقش داشته باشند؛ ازجمله:
1.تغییرات هورمونی
تغییراتی که در دوران
- بارداری
- بلوغ
- یائسگی
- عادت ماهانه
اتفاق می‌افتد، لثه‌ها را حساس‌تر می‌کند و همین امر باعث می‌شود که التهاب لثه راحت‌تر ایجاد شود.
2.بیماری‌ها
بیماری‌ها ممکن است بر وضعیت لثه‌های شما تاثیر بگذارند؛ از جمله بیماری‌هایی مانند سرطان یا HIV که با سیستم ایمنی تداخل دارند. از آنجا که دیابت بر توانایی بدن در استفاده از قند خون تاثیر می‌گذارد، بیماران مبتلا به این بیماری در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به عفونت‌ها از جمله بیماری پریودنتال و حفره‌ها هستند.
3.داروها
داروها می‌توانند بر سلامت دهان و دندان تاثیر بگذارند؛ زیرا برخی از آن‌ها جریان بزاق را کاهش می‌دهند که اثر محافظتی روی دندان‌ها و لثه‌ها دارد. برخی داروها مانند داروی ضدتشنج دیلانتین و داروی ضد آنژین پروکاردیا و آدالت می‌توانند باعث رشد غیرطبیعی بافت لثه شوند.
4.عادات بد
سیگار ترمیم بافت لثه را سخت می‌کند.
عادات نامناسب بهداشت دهان و دندان مانند مسواک نزدن و نخ دندان نکشیدن به‌صورت روزانه، ایجاد التهاب لثه را آسان می‌کند.
5.سابقه خانوادگی و ژنتیکی
سابقه خانوادگی بیماری‌های دندانی می‌تواند یکی از عوامل موثر در ایجاد التهاب لثه باشد.
علائم بیماری لثه چیست؟
بیماری پریودنتال ممکن است بدون درد پیشرفت کند و علائم واضح کمی را ایجاد کند؛ حتی در مراحل پایانی بیماری. اگرچه علائم بیماری پریودنتال اغلب ظریف هستند؛ اما این وضعیت کاملاً بدون علائم هشداردهنده نیست. علائم خاصی ممکن است به نوعی از بیماری اشاره کند. علائم بیماری لثه عبارت‌اند از:
- لثه‌هایی که در حین و بعد از مسواک زدن خونریزی می‌کنند
- لثه‌های قرمز و متورم (لثه‌های سالم باید صورتی و سفت باشند)
- بوی بد مداوم یا طعم بد در دهان
- عقب رفتن لثه
- ایجاد کیسه‌های عمیق بین دندان‌ها و لثه‌ها
- لق شدن یا جابه‌جایی دندان‌ها
- تغییر در نحوه قرار گرفتن دندان‌ها پس از گاز گرفتن یا در تناسب پروتزهای پارسیل
حتی اگر هیچ علامتی را متوجه نشدید، ممکن است همچنان درجاتی از بیماری لثه داشته باشید.در برخی از افراد، بیماری پریودنتال ممکن است فقط بر برخی از دندان‌ها مانند دندان‌های آسیاب تاثیر بگذارد. فقط دندانپزشک یا پریودنتیست می‌تواند پیشرفت بیماری را تشخیص دهد و تعیین کند.
بیماری های دهان و دندان چیست و معرفی انواع آن
چگونه دندانپزشک بیماری لثه را تشخیص می‌دهد؟
در طول معاینه دندانپزشکی، دندانپزشک معمولا موارد زیر را بررسی می‌کند:
- خونریزی لثه، تورم، سفتی و عمق پاکت (فضای بین لثه و دندان؛ هر چه پاکت بزرگ‌تر و عمیق‌تر باشد، بیماری شدیدتر است)
- حرکت و حساسیت دندان‌ها و تراز مناسب دندان‌ها
- استخوان فک، برای کمک به تشخیص شکستگی استخوان اطراف دندان
درمان بیماری لثه چگونه انجام می‌شود؟
اهداف درمان بیماری لثه، ترویج اتصال مجدد لثه سالم به دندان است. کاهش تورم، عمق پاکت‌ها و خطر عفونت برای جلوگیری از پیشرفت بیماری در دستور کار قرار می‌گیرد. گزینه‌های درمانی به مرحله بیماری، نحوه واکنش شما به درمان‌های قبلی و سلامت کلی شما بستگی دارد.
گزینه‌ها از درمان‌های غیرجراحی، که رشد باکتری‌ها را کنترل می‌کنند، تا جراحی برای بازسازی بافت‌های حمایتی را شامل می‌شود. شرح کاملی از گزینه‌های مختلف درمانی در درمان بیماری پریودنتال ارائه شده است. برای درمان این موارد می‌توان به بهترین دندانپزشکی تهران مراجعه کرد و خدمات استانداردی را از کلینیک دندانپزشکی آریل دریافت کرد.
چگونه می‌توان از بیماری لثه پیشگیری کرد؟
تقریبا در همه مواردی که کنترل پلاک مناسب انجام شود، می‌توان ژنژیویت را معکوس کرد و از بدتر شدن بیماری پریودنتال جلوگیری کرد.کنترل صحیح پلاک شامل تمیز کردن حرفه‌ای حداقل 2 بار در سال و مسواک زدن روزانه و نخ دندان کشیدن است.
دندان‌های خود را 2 بار در روز مسواک بزنید
از یک برس نرم و خمیردندان حاوی فلوراید استفاده کنید. مسواک خود را هر 3 ماه یک بار یا در صورت ساییدگی موها زودتر تعویض کنید. مسواک قدیمی و فرسوده دندان‌ها را تمیز نمی‌کنند. این کار باعث از بین رفتن پلاک روی سطوح دندانی می‌شود که می‌توان به آن دسترسی پیدا کرد.
نخ دندان
ذرات غذا و پلاک را از بین دندان‌ها و زیر خط لثه پاک می‌کند. هر روز نخ دندان بکشید. منتظر نمانید تا چیزی بین دندان‌های‌تان گیر کند. نخ دندان کشیدن روزانه پلاک‌ها را از جاهایی که مسواک شما نمی‌تواند به آن برسد خارج می‌کند. همچنین، می‌توانید پاک‌کننده‌های بین‌دندانی، پیک‌ها یا برس‌های کوچکی که در بین دندان‌ها قرار می‌گیرند را امتحان کنید. نحوه استفاده از آن‌ها را از دندانپزشک خود بپرسید تا به لثه‌های خود آسیب نرسانید.
دهان خود را بشویید
دهانشویه آنتی باکتریال نه‌تنها از التهاب لثه جلوگیری می‌کند؛ بلکه با بوی بد دهان و پلاک مبارزه می‌کند. به گفته انجمن دندانپزشکی آمریکا، شستشوهای ضد باکتریایی می‌توانند باکتری‌هایی را که باعث ایجاد پلاک و بیماری لثه می‌شوند، کاهش دهند. از دندانپزشک خود بپرسید که کدام دهانشویه برای شما بهتر عمل می‌کند.
بهداشت دهان و دندان چیست و نکات کلیدی درباره رعایت بهداشت دهان و دندان
سایر تغییرات بهداشتی و شیوه زندگی می‌تواند خطر ابتلا به بیماری لثه را کاهش دهد، شدت آن را کاهش دهد و سرعت پیشرفت آن را کاهش دهد. این موارد عبارت‌اند از:
سیگار نکشید
سیگار نه‌تنها برای قلب و ریه‌های شما مضر است؛ بلکه می‌تواند به دندان‌ها و لثه‌های شما نیز آسیب برساند. سیگاری‌ها 7 برابر بیشتر از افراد غیرسیگاری در معرض ابتلا به بیماری پریودنتال هستند. می‌تواند شانس موفقیت برخی درمان‌ها را کاهش دهد.
استرس را کاهش دهید
استرس ممکن است سیستم ایمنی بدن شما را برای مقابله با عفونت سخت کند.
رژیم غذایی متعادل را حفظ کنید
باکتری‌های دهان شما از قندها و نشاسته‌های غذا تغذیه می‌کنند و به آن‌ها سوخت می‌دهند تا اسیدهایی را آزاد کنند که به مینای دندان حمله می‌کنند. غذاهای ناسالم و آب‌نبات دارای مقدار زیادی شکر و نشاسته اضافی هستند. برای حفظ سلامت دندان‌ها و لثه‌ها از آن‌ها دوری کنید. تغذیه مناسب به سیستم ایمنی بدن شما کمک می‌کند تا با عفونت مبارزه کند. خوردن غذاهای حاوی آنتی اکسیدان – به‌عنوان مثال، غذاهای حاوی ویتامین E (روغن‌های گیاهی، آجیل، سبزیجات برگ سبز) و ویتامین C (مرکبات، کلم بروکلی، سیب‌زمینی) – می‌تواند به بدن شما در ترمیم بافت آسیب‌دیده کمک کند.
از فشردن و ساییدن دندان‌ها خودداری کنید
این اعمال ممکن است نیروی اضافی را به بافت‌های نگهدارنده دندان وارد کند و سرعت تخریب این بافت‌ها را افزایش دهد.
توصیه‌های تخصصی دندانپزشکی
آکادمی پریودنتولوژی آمریکا می‌گوید علی‌رغم پیروی از شیوه‌های بهداشت دهان و دندان و انتخاب‌های دیگر در سبک زندگی سالم، تا 30 درصد از آمریکایی‌ها ممکن است به دلیل ژن‌های‌شان بیشتر به بیماری لثه مبتلا شوند. افرادی که از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا هستند ممکن است تا 6 برابر بیشتر در معرض ابتلا به نوعی بیماری لثه باشند. اگر کسی در خانواده بیماری پریودنتال دارد، ممکن است شما نیز در معرض خطر قرار بگیرید. دندانپزشک یا پریودنتیست شما ممکن است معاینات، تمیز کردن و درمان‌های مکرر را برای مدیریت بهتر این بیماری توصیه کند.
اگر از آخرین مراجعه شما به دندانپزشک 6 ماه می‌گذرد، یک پاک‌کننده انتخاب کنید. پایین آوردن بیش از حد سفت یا از بین رفتن لکه‌ها منجر به التهاب می‌شود. پس از تمیز کردن، لثه‌های شما باید در عرض 1 هفته یا بیشتر بهتر شوند، البته تا زمانی که 2 بار در روز مسواک بزنید و 1 بار در روز از نخ دندان استفاده کنید و بشویید.
معرفی روش های پر کردن جای خالی دندان در دندانپزشکی]
آیا بیماری لثه با سایر مشکلات سلامتی مرتبط است؟
به گفته CDC، محققان پیوندهای بالقوه‌ای را بین بیماری پریودنتال و سایر شرایط سلامت جدی کشف کرده‌اند. در افراد دارای سیستم ایمنی سالم، باکتری‌های موجود در دهان که به جریان خون راه پیدا می‌کنند معمولا بی‌ضرر هستند. اما تحت شرایط خاصی، این میکروارگانیسم‌ها با مشکلات سلامتی مانند سکته مغزی و بیماری قلبی مرتبط هستند. دیابت نه‌تنها یک عامل خطر برای بیماری لثه است؛ بلکه این بیماری ممکن است دیابت را بدتر کند.
جمع‌بندی
پریودنتیت شکل شدیدی از بیماری لثه است که زمانی رخ می دهد که التهاب لثه در محلی که دندان را در خود نگه می‌دارند، گسترش می‌یابد. در ابتدا، پلاک و باکتری‌های موجود بین دندان‌ها و لثه‌ها ایجاد می‌شود و سپس به استخوان‌های زیر دندان گسترش می‌یابد. این امر باعث متورم شدن و خونریزی لثه‌ها و دندان‌های شل می‌شود.
دندانپزشک می‌تواند با استفاده از اشعه ایکس، عمق پریودنتال را اندازه‌گیری کند تا شدت پریودنتیت مشخص شود. این بیماری اغلب مستلزم تمیز کردن مکرر دندان و لثه توسط دندانپزشک در مطب پزشک است، گاهی جراحی پریودنتال و تجویز آنتی بیوتیک برای بیمار لازم می‌شود.
